3 listopada 2014

Efekt gitarowy RAT

Na forum elektroda.pl ktoś kiedyś napisał że prawdziwy konstruktor elektronik powinien zbudować w swoim życiu stroboskop, zegar, zasilacz i... efekt gitarowy. Mi też się zdarzyło zbudować to ostatnie urządzenie z tej listy.

Efekt gitarowy - nazywany często fuzzem - to urządzenie służące zmiany, często drastycznej, brzmienia gitary elektrycznej. Najczęściej stosowanym efektem jest przesterowanie (ang.Distorsion) oryginalnego przebiegu z gitary przed podaniem na wzmacniacz - urządzenie podłącza się właśnie pomiędzy gitarę a wzmacniacz. Prezentowany tutaj efekt został zbudowany na zamówienie kolegi Jacka i służy do amatorskiego grania. Wykorzystaliśmy plany ze strony tonepad.com. Jacek, spośród licznych zamieszczonych tam urządzeń wybrał model RAT. Zakupiliśmy razem części, a ja zająłem się resztą. Znakomicie opracowany projekt płytki i opis montażu pobrany został z w/w strony. Należało tylko przeprowadzić termotransfer i wytrawić płytkę. Z uwagi na niedostępność w sklepie oryginalne elementy: LM308, 2N5458, 1N914 zostały zastąpione odpowiednio: TL071, BF245A i 1N4148.
Schemat efektu gitarowego
Płytka wraz z gniazdami przyłączeniowymi i przełącznikiem została zamknięta w obudowie. Typowe efekty gitarowe są zwykle montowane w solidnych, metalowych puszkach - z uwagi na ograniczony budżet poprzestaliśmy na typowej, taniej, plastikowej skrzyneczce, za to z fabrycznym miejscem na baterię. Z tego samego powodu zamiast solidnego przełącznika footswitch zastosowałem stary, polski przełącznik isostat.
Wnętrze układu
We wnętrzu obudowy o wymiarach 117x74x28 [mm] wbrew pozorom nie ma zbyt wiele miejsca, stąd pewien pozorny bałagan w kabelkach - ale spokojnie - ten pęk czarnych przewodów ponad płytką to "centralny punkt masy".
Zbliżenie płytki
Aby obudowa z zewnątrz nie wyglądała pospolicie jej front został ubogacony metalową blaszką z naklejonymi opisami. Naklejka frontowa została wydrukowana na drukarce laserowej i po przyklejeniu do blaszki pomalowana kilkoma warstwami bezbarwnego, matowego lakieru w spray`u. Na naklejce oprócz opisów znajduje się rysunek szczura (ang.Rat). Na dodatek jest to "szczur - terminator" gdyż w jego oku świeci się czerwony led wskazujący pracę urządzenia.
Efekt gitarowy w akcji
Efekt może być zasilany z wbudowanej baterii 9V lub zewnętrznego zasilacza wtyczkowego. Przełącznik na froncie obudowy służy do zwierania wejścia z wyjściem w pozycji "wyłączony" lub zapalania diody w pozycji "włączony". Część elektroniczna pozostaje jednak cały czas pod napięciem, dzięki czemu nie ma trzasków przy załączaniu efektu. Właściwy wyłącznik stanowi... wtyczka od kabla gitarowego. Jej wyjęcie odłącza zasilanie od strony minusa. Wykorzystano tutaj cechę wtyku jack mono zwierającego w gnieździe stereo kanał prawy do masy. Koszt urządzenia wyniósł ok. 25PLN. Przy zastosowaniu solidnej, metalowej obudowy i przełącznika wzrósłby pewnie 3-krotnie, co i tak stanowiłoby połowę ceny sklepowej. Na zakończenie prezentuję dwie próbki dźwięku z prezentowanego urządzenia nagrane przez kolegę Jacka. Połowa pierwszego klipu to "czysta gitara" - bez załączonego efektu, drugi to już w całości "rat distorsion".

Opis efektu RAT na stronie tonepad.com

Na temat konstrukcji tego efektu rozpocząłem wątek na forum DIY portalu elektroda.pl